مصاحبه با آکی کوریسماکی، کارگردان کولی‌وار فنلاندی

دانلود

چطور شد که سر از صنعت سینما درآوردید؟
بر حسب تصادف. به درد شغل‌های شرافتمندانه نمی‌خوردم و باید یه کاری می‌کردم.
چی کار کردین؟
فیلم ساختم. قبلش ...

چطور شد که سر از صنعت سینما درآوردید؟
بر حسب تصادف. به درد شغل‌های شرافتمندانه نمی‌خوردم و باید یه کاری می‌کردم.
چی کار کردین؟
فیلم ساختم. قبلش تو کار ساختمون سازی بودم.
ساختمون سازی؟
بله. در پایین‌ترین سطح صنعت: ساخت و ساز.
بعد یک دفعه وارد صنعت سینما شدین؟
بله. اینطوری. (بشکن می‌زند)
جالبه.
کارم رو با فیلم‌نامه‌نویسی و بازیگری در نقش‌های مختلف شروع کردم.
درسِ بازیگری خوندین؟
نه. درسِ سینما هم نخوندم. نه، من توی دو سه تا فیلم بازی کردم که زیاد موفق نبودن.
فیلم‌های شما پس‌زمینه‌ی اجتماعی قوی‌ای دارن. آیا شما در فنلاند درگیر مسائل سیاسی هستید؟
نه، درگیر نیستم. درگیر هیچی نیستم.
اما اهمیت می‌دین.
خب، من محافظه‌کار نیستم.
عنوان سه‌تا از فیلم‌های شما «سه‌گانه‌ی پرولتاریا» است. این عنوان از شما بوده یا تهیه‌کننده؟
من خودم تهیه‌کننده ام بنابراین هیچ تهیه‌کننده‌ای پشتم نیست. نه، این عنوان مال خودمه. من اول عنوان رو پیدا می‌کنم و بعد براش فیلم‌نامه می‌نویسم. برای فیلم آریل تا مدت‌ها هیچ عنوانی نداشتم. یه روز داشتم موتورم رو تعمیر می‌کردم که یه موتور انگلیسی قدیمی آریل بود و به ذهنم رسید که اسمش رو روی فیلمم بذارم.
شما «سه‌گانه‌ی بورژوازی» هم می‌تونین بسازین؟
نه، نمی‌تونم. اونوقت دچارِ ... حتی اگه بخوام هم نمی‌تونم. در بین بورژواها، همین استعداد ناچیزم رو هم از دست میدم. من به این فیلم‌ها نمی‌گم «سه‌گانه‌ی پرولتاریا»، بلکه اینها «سه‌گانه‌ی بازنده‌ها» هستن. یک قدم عقب‌تر از پرولتاریا. این افراد حتی آگاهی طبقاتی هم ندارن، صرفاً یه سری بازنده‌ی سربه‌زیرن. اگه بهشون گفته شه که می‌تونن اتحادیه تشکیل بدن، میرن تشکیل میدن اما اصولاً در همین حد هم آگاهی ندارن. بنابراین پرولتاریا کلمه اشتباهیه. بازنده بهتره.
برخی از فیلم‌های شما پایان بدبینانه‌ای دارن. برخی دیگه‌ کاملاً خوشبینانه‌ان. خود شما بدبین هستین یا خوشبین؟
بعضی‌وقت‌ها کاملاً بدبین‌ام. بعضی‌وقت‌ها یه کمی خوشبین. بستگی داره. من همیشه تصمیم می‌گیرم پایان فیلم‌هام غم‌انگیز باشه... اما بعد دلم برای شخصیت‌هام می‌سوزه و در لحظه‌ی آخر، یه پایان شاد رو انتخاب می‌کنم.
معمولاً فیلم‌های شما رو با صفات تیره، سنگدلانه، واقع‌گرایانه و دارای طنز قوی توصیف می‌کنن.
خب، من در مورد سنگدلانه موافق نیستم. شاید واقع‌گرایانه باشن که اینم همون معنی رو میده. اما نه خیلی... در واقع، به نظرم حتی خیلی واقع‌گرایانه هم نیستن. سینمای واقع‌گرایانه یه چیز دیگه است. من بیشتر ترجیح میدم بگم ملودرام تا واقع‌گرایانه. ملودرام سنگدلانه است و در عین حال دارای طنزه. من همیشه کارم رو با ... واقع‌گرایی روزمره و موقعیت‌های روزمره شروع می‌کنم، بعد همین‌طور تیره و تیره‌تر میشه و دست آخر یه ملودرام شکل می‌گیره. حتی نور هم تغییر می‌کنه. اولش معمولیه و بعد آخرسر فقط یه سایه بزرگ میشه دید.
شما هم تهیه‌کننده هم نویسنده هم کارگردان و هم تدوین‌گر فیلم‌های خودتون هستین؟
بله. به اصطلاح مولف‌ام. به نظر من مولف یعنی این که کسی بهت نگه چی‌کار کنی. تهیه‌کننده بالا سرت نباشه. این در شرایطی اتفاق می‌افته که اختیار تام داری و می‌تونی در مورد هر چیزی تصمیم بگیری و کسی بهت امر و نهی نمی‌کنه.
چطوری پول در میارین؟
از طریق یه دلال چینی شرط‌بندی که توی منهتن زندگی می‌کنه.
ثروتمنده؟
اون؟
بله.
دیگه نه. روی فیلم‌های من سرمایه‌گذاری کرد.
الان دارین توی انگلیس یه فیلم جدید می‌سازین؟
بله.
آیا این یه تغییر در کارتون به حساب میاد و یه دوره جدیده یا این که همون پس‌زمینه و همون دغدغه‌ها رو حفظ کردین؟
همون داستان همیشگیه. صرفاً لوکیشن و ملیت کاراکترها تغییر کرده. فقط همین... البته امیدوارم. اسمش هست: «من یک قاتل اجیر کردم». داستان یه بازنده است، یه مرد بدبخت... که می‌خواد خودکشی کنه اما خیلی می‌ترسه و برای همین یه قاتل اجیر می‌کنه. اگه بیشتر از این تعریف کنم داستان لوث میشه... پایان‌خوش هم داره.
واقعاً؟
بله. غیر از مورد قاتل اجیرشده. و به طریقی هم قهرمان داستان. بعدش میرم یه فیلم توی پاریس می‌سازم. از هفدهم فوریه سال آینده کلید می‌خوره.
فیلم‌نامه‌اش رو نوشتین؟
نه اما فقط یه هفته وقت می‌خواد. من ایده رو دو سه ماه توی سرم نگه می‌دارم و بعد ظرف دو سه روز می‌نویسمش.
کل فیلم‌نامه به همراه دیالوگ‌ها؟
بله. اما اغلب اوقات هیچی نمی‌نویسم. مثلاً برای فیلم «دختر کارخانه کبریت‌سازی» هیچی ننوشته بودم. همش فی‌البداهه بود.
دیالوگ‌ها؟
نه، کل داستان فی‌البداهه بود. از ابتدا شروع کردم و جلو رفتم. «بعدش چطوری میشه؟ اینطوری میشه»
دوست دارین با، به قول معروف، ستاره‌ّهای سینما فیلم بسازین؟
منظورتون بازیگرها است؟
بله.
هیچ وقت این کارو نکردم.
احیاناً بهش فکر هم نکردین؟
من صرفاً دوست دارم بازیگرهای خوب داشته باشم. ستاره‌های واقعی از توان مالیِ من خارج ان. و اگه پول داشتم هم باهاشون کار نمی‌کردم. بازیگرهای هالیوودی؟
بله.
عمراً!